Ιστορικά στοιχεία
Με τις αλλεπάλληλες αυτές εκρήξεις της κρητικής ψυχής δέχεται ένα ηχηρό ράπισμα ο Τούρκος δυνάστης, επηρεάζεται η ευρωπαϊκή διπλωματία και ανοίγει το μονοπάτι για περιορισμένες και αργότερα ευρύτερες παραχωρήσεις στο λαό του αιματοκυλισμένου νησιού της Κρήτης. Το μονοπάτι αυτό αποτελεί ο "Οργανικός Νόμος" που ισχύει από το 1868. Σύμφωνα με το Νόμο αυτό, η Κρήτη ονομάζεται Γενική Διοίκηση, με διοικητή που ορίζεται από το Σουλτάνο και πλαισιώνεται από ένα Μωαμεθανό και ένα χριστιανό σύμβουλο. Το νησί διαιρείται σε πέντε διοικήσεις και είκοσι επαρχίες, με ίση αντιπροσώπευση και των δύο στοιχείων.
Ιδρύονται μικτά δικαστήρια και αναγνωρίζεται η ισότητα των δύο γλωσσών. Με τον Οργανικό αυτό Νόμο διοικείται η Κρήτη ως το 1877.
Οι εκθέσεις για το φόρο αίματος της Ανατολικής Κρήτης στην μεγάλη επανάσταση του 1866 -69
Συγκλονιστικά ιστορικά ντοκουμέντα της συμβολής των ανατολικών επαρχιών της Κρήτης στην μεγάλη επανάσταση του 1866 -69, αποτελούν οι δύο αδημοσίευτες εκθέσεις στις οποίες καταγράφονται οι σφαγές, τα βασανιστήρια, οι καταστροφές στα χωριά, στις εκκλησίες, τα μοναστήρια, στις περιουσίες και τα νεκροταφεία.
Οι εκθέσεις συντάχθηκαν και οι δυο τον Αύγουστο του 1867αποτελούν τον κατάλογο των θυσιών της Ανατολικής Κρήτης μέχρι το μέσο της μεγάλης επανάστασης. Καταγράφουν με παραστατικό τρόπο το φόρο αίματος που πλήρωσαν οι 11 επαρχίες της Ανατολικής Κρήτης( σημερινοί νομοί Ηρακλείου και Λασιθίου) κατά την εκστρατεία του Ομέρ πασά στο Λασίθι τον Μάιο έως τον Ιούνιο του1867, καθώς και όσες προηγήθηκαν και ακολούθησαν κατά την επιστροφή του στο Ηράκλειο
Η πρώτη έκθεση που αφορά την περιοχή Λασιθίου είναι υπογεγραμμένη από τον Κων/νο Σφακιανάκη Γενικό αρχηγό Ανατολικής Κρήτης και η δεύτερη που αφορά τις επαρχίες Τεμένους, Μαλεβιζίου ,Μονοφατσίου, Καινουργίου και Πυργιωτίσσης αν και ανυπόγραφη εικάζεται ότι ανήκει στον Μιχ. Κόρακα Γενικό αρχηγό Ηρακλείου. Και οι δυο εκθέσεις που βρίσκονται σήμερα στο Ιστορικό Μουσείο Ηρακλείου ήταν στην κατοχή του υποπρόξενου της Ρωσίας στο Ηράκλειο Ιωάννη Μιτσοτάκη με τίτλο « Εκθέσεις των υπό Τούρκων διαπραχθέντων κακουργημάτων κατά την τελευταία Κρητική Επανάσταση 1866 -1868» ( αλλά καταγράφονται θύματα και βανδαλισμοί μέχρι το 1867) και είναι πιθανόν να απευθύνονταν προς αυτόν για λογαριασμό της Ρωσικής ορθόδοξης αυτοκρατορίας, στην οποία ο ντόπιος πληθυσμός ευελπιστούσε περισσότερο για βοήθεια.
Για να πάρουμε μια ιδέα για το μέγεθος των φρικαλεοτήτων που έγιναν παραθέτω μια περιγραφή για το χωριό Μούλια
«Εκ των δύο οικιών την μία κατέκαυσαν την δε εκκλησίαν Άγιος Απόστολος βεβηλώσαντες κατέκαυσαν.
Κατά τον Αύγουστο ’67 συλλαβόντες τους υποτετεγμένους Δ. Μανουσάκην, Απ. Χοιρομουριδάκην και Ζ. Κορνιλάκην, δέσαντες τας χείρας , εξωρύξαντες τους οφθαλμούς ,αποκόψαντες τας χείρας ,την ρίναν, τα ώτα, τα χείλη απεκεφάλισαν.»
Από την έκθεση η οποία δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά από την εφημερίδα «ΠΑΤΡΙΣ» σε ειδικό ένθετο της 18/12/2008« Η Μεγάλη Κρητική Επανάσταση 1866 – 69 –ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ » θα παραθέσω στοιχεία που αφορούν μόνο την περιοχή των χωριών της περιοχής μου. Για όποιον ενδιαφέρεται για περισσότερα στοιχεία μπορεί να διαβάσει στο http://www.kairatos.com.gr/enthetapatris.htm
Οι εκθέσεις για το φόρο αίματος στα Πεντοχώρια
Βενεράτο
Το χωριό όλο απεγυμνώθει. Μια φάμπρικα οινοπνευμάτων και ελαίου μετά των εν αυτή 2000 μέτρων κρασιού κατεκάη. Τας πλειοτέρας οικίας εξελεηλάτησαν .Τας εκκλησίας του Άγιου Γεώργιου και της Θεοτόκου εβεβήλωσαν και κατέκαυσαν. Τους τάφους των νεκρών άπαντες ηνέωξαν. Τον γέροντα Γεώργιο Μπουτζούκη ετών 100 εφόνευσαν την 16 Σεπτεμβρίου 1866. Υπερ τας 500 ελαίας κατέκοψαν.
Φονευθέντες.
Ο Γιάννης Γαροφαλάκης ετών 25, άγαμος εις Βορίζα, την 22 Σεπτεμβρίου 1866.
Ο Νίκος Χρονάκης ετών 30,έγγαμος, εις Δαφνές στις 8 Ιουλίου 1867 ,ορφανό έν.
Το γυναικείο Μοναστήρι της Παλιανής « Η Κοιμησις της Θεοτόκου» βεβηλωθέν , κατεκάη μετά 20 κελλίων. Τας εικόνας κατεσύντριψαν, άλλας δε μεταταγόντες εις Ηράκλειον επώλησαν εις δημοπρασίαν.
Δαφνές
Το χωρίον τούτο λεηλατηθεί δις, υποτεταγμένων όντων των κατοίκων. Αι εκκλησίαι Αγία Ζώνη και Άγιος Ιωάννης βεβηλώθείσαι εκάησαν. Τους υποτεταγμένους Γεώργιον Χιονιάν και Ιωάννην Ζαφειράκην δολοφόνησαν την 25 Αυγούστου 1867. Τον πρώτον δε ετών 50, έχοντα τέκνα πέντε, έκαυσαν. Τον Γεώργιον Λαρέντζον ,ετών 100, άοπλο κατέκαυσαν ζώντα εις Κουτζουνάρες, ορφανά τέσσερα. Εξ οικίας εξεστέγασαν, τα σπαρτά έκαυσαν και διήρπασαν. Τους τάφους ηνέωξαν εκθέτοντας τους νεκρούς εις βορά των ζώων. Την παρθένον Αικατερίνην Παπαδοπούλαν συλλαβόντες την 2 Αυγούστου 1867 διέφθειραν, είτα ραβδήσαντα αυτήν ανειλεώς ,εγκατέλειψαν.
Κεράσα
Άπασαι αι οικίαι ελεηλατήθησαν. Αι δε εκκλησίαι Άγιος Γεώργιος και Θεοτόκος βεβηλωθείσαι κατεκάησαν.
Φονευθέντες
Ο Χρόνης Κωστάκης εκάη εις το ηρωικό μοναστήριον «Αρκάδι».
Ο Αναγνώστης Μυλοποταμιτάκης , ετών 30, εις Ασίτες, 3 Μαίου 1867, άγαμος
Ο Κων/νος Δημητρόπουλος Αριφάκης, ετών 30, εις Άγιο Μύρωνα,2 Αυγούστου 1867, έγγαμος.
Ευγενική
Άπασας τας οικίας απεγύμνωσαν. Τας εκκλησίας Άγιος Γεώργιος ,Θεοτόκος και Μιχαήλ Αρχάγγελος βεβηλώσαντες απετέφρωσαν. Την σπηλιάν αυτού του χωρίου, περιέχουσαν περιουσίαν τριών χωρίων αξίας υπέρ το εκατομμύριον ελεηλάτησαν.
Εκτός του χωρίου εφόνευσαν τον υποτεταγμένον Στρατήν Σφακιανό, ετών 40, ορφανά πέντε.
Εφονεύθη
Ο Ιωαννης Βλαχάκης ετών 25, εις Δαφνές 8 Ιουλίου 1867, άγαμος
Σίβα
Εκ των 40 οικιών αίτινες ελεηλατήθησαν , αι 25 εκάησαν. Τας εκκλησίας Άγιος Γεώργιος, Ζωοδόχος Πηγή και Αγία Παρασκευή βεβηλώσαντες κατέκαυσαν.
Εφονεύθη ο Κων/νος Παπάς ,ετών 20, εις Βροντήσι , 21 Σεπτεμβρίου 1866, άγαμος.
Ως ελάχιστο φόρο τιμής το αφιέρωμα σ' όλους αυτούς που αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν, θυμίζοντας μας ότι η λευτεριά ποτέ δεν ήταν δεδομένη.
Οι αγώνες αιώνων στο θυσιαστήριο της αδούλωτης σκέψης και των πνευματικών αξιών βρήκαν τη δικαίωσή τους. Στέρεψαν οι ποταμοί αιμάτων, που για τον ίδιο σκοπό έρρεαν ακατάπαυστα, και οι πόθοι τους έγιναν πραγματικότητα μετά από σκληρούς και πολυαίμακτους αγώνες.
Το 1858 με το κίνημα του Μαυρογένη παραχωρούνται με ειδικό φιρμάνι, στους Κρητικούς διάφορα φορολογικά, θρησκευτικά, διοικητικά και δικαστικά προνόμια που μαλακώνουν ως ένα βαθμό τις συνθήκες της σκλαβιάς. Η μεγάλη Κρητική επανάσταση 1866-69 αποτελεί την κορυφαία έκφραση της επιθυμίας του κρητικού λαού για Ένωση και του πόθου του να ζήσει ελεύθερος. Δύο αφορμές πυροδοτούν τη νέα έκρηξη. Η επιβολή νέων φόρων και το λεγόμενο μοναστηριακό ζήτημα. Η επανάσταση διαρκεί τρία χρόνια και δίνει θαυμάσια δείγματα ηρωισμού και αυτοθυσίας. Απασχολεί ακόμα σοβαρά την ευρωπαϊκή διπλωματία, ως σημαντικό τμήμα του όλου ανατολικού ζητήματος. Αποκορύφωμα της νέας επανάστασης είναι το Ολοκαύτωμα του Αρκαδίου το Νοέμβριο του 1866, η γιγαντομαχία του Λασιθίου το Μάη του 1867, καθώς και οι φονικές μάχες που σημειώνονται σε πολλά χωριά των Χανίων, του Ρεθύμνου και του Ηρακλείου. Συγκεκριμένα για το Ηράκλειο μεγάλες μάχες διεξήχθησαν στις Δαφνές Ιούλιος 1867 «μάχη του Μύλου» στην οποία σκοτώθηκε ο καπετάν Βολιτάκης ,την σωρό του οποίου διέσωσε ο θρυλικός Τζαγκαραντώνης, στον Άγιο Μύρωνα Αύγουστος 1867, στα Βορίζια Σεπτέμβριος 1867 κ.α. Το Αρκάδι σήμανε στο ρολόι της Ιστορίας. Στάθηκε ένα ιστορικό ορόσημο που εκπέμπει μηνύματα και καθρεπτίζεται η δύναμη και η αποφασιστικότητα της κρητικής ψυχής.
Με τις αλλεπάλληλες αυτές εκρήξεις της κρητικής ψυχής δέχεται ένα ηχηρό ράπισμα ο Τούρκος δυνάστης, επηρεάζεται η ευρωπαϊκή διπλωματία και ανοίγει το μονοπάτι για περιορισμένες και αργότερα ευρύτερες παραχωρήσεις στο λαό του αιματοκυλισμένου νησιού της Κρήτης. Το μονοπάτι αυτό αποτελεί ο "Οργανικός Νόμος" που ισχύει από το 1868. Σύμφωνα με το Νόμο αυτό, η Κρήτη ονομάζεται Γενική Διοίκηση, με διοικητή που ορίζεται από το Σουλτάνο και πλαισιώνεται από ένα Μωαμεθανό και ένα χριστιανό σύμβουλο. Το νησί διαιρείται σε πέντε διοικήσεις και είκοσι επαρχίες, με ίση αντιπροσώπευση και των δύο στοιχείων.Οι εκθέσεις για το φόρο αίματος της Ανατολικής Κρήτης στην μεγάλη επανάσταση του 1866 -69
Συγκλονιστικά ιστορικά ντοκουμέντα της συμβολής των ανατολικών επαρχιών της Κρήτης στην μεγάλη επανάσταση του 1866 -69, αποτελούν οι δύο αδημοσίευτες εκθέσεις στις οποίες καταγράφονται οι σφαγές, τα βασανιστήρια, οι καταστροφές στα χωριά, στις εκκλησίες, τα μοναστήρια, στις περιουσίες και τα νεκροταφεία.
Η πρώτη έκθεση που αφορά την περιοχή Λασιθίου είναι υπογεγραμμένη από τον Κων/νο Σφακιανάκη Γενικό αρχηγό Ανατολικής Κρήτης και η δεύτερη που αφορά τις επαρχίες Τεμένους, Μαλεβιζίου ,Μονοφατσίου, Καινουργίου και Πυργιωτίσσης αν και ανυπόγραφη εικάζεται ότι ανήκει στον Μιχ. Κόρακα Γενικό αρχηγό Ηρακλείου. Και οι δυο εκθέσεις που βρίσκονται σήμερα στο Ιστορικό Μουσείο Ηρακλείου ήταν στην κατοχή του υποπρόξενου της Ρωσίας στο Ηράκλειο Ιωάννη Μιτσοτάκη με τίτλο « Εκθέσεις των υπό Τούρκων διαπραχθέντων κακουργημάτων κατά την τελευταία Κρητική Επανάσταση 1866 -1868» ( αλλά καταγράφονται θύματα και βανδαλισμοί μέχρι το 1867) και είναι πιθανόν να απευθύνονταν προς αυτόν για λογαριασμό της Ρωσικής ορθόδοξης αυτοκρατορίας, στην οποία ο ντόπιος πληθυσμός ευελπιστούσε περισσότερο για βοήθεια.
«Εκ των δύο οικιών την μία κατέκαυσαν την δε εκκλησίαν Άγιος Απόστολος βεβηλώσαντες κατέκαυσαν.
Κατά τον Αύγουστο ’67 συλλαβόντες τους υποτετεγμένους Δ. Μανουσάκην, Απ. Χοιρομουριδάκην και Ζ. Κορνιλάκην, δέσαντες τας χείρας , εξωρύξαντες τους οφθαλμούς ,αποκόψαντες τας χείρας ,την ρίναν, τα ώτα, τα χείλη απεκεφάλισαν.»
Από την έκθεση η οποία δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά από την εφημερίδα «ΠΑΤΡΙΣ» σε ειδικό ένθετο της 18/12/2008« Η Μεγάλη Κρητική Επανάσταση 1866 – 69 –ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ » θα παραθέσω στοιχεία που αφορούν μόνο την περιοχή των χωριών της περιοχής μου. Για όποιον ενδιαφέρεται για περισσότερα στοιχεία μπορεί να διαβάσει στο http://www.kairatos.com.gr/enthetapatris.htm
Οι εκθέσεις για το φόρο αίματος στα Πεντοχώρια
Βενεράτο
Φονευθέντες.
Ο Γιάννης Γαροφαλάκης ετών 25, άγαμος εις Βορίζα, την 22 Σεπτεμβρίου 1866.
Ο Νίκος Χρονάκης ετών 30,έγγαμος, εις Δαφνές στις 8 Ιουλίου 1867 ,ορφανό έν.
Το γυναικείο Μοναστήρι της Παλιανής « Η Κοιμησις της Θεοτόκου» βεβηλωθέν , κατεκάη μετά 20 κελλίων. Τας εικόνας κατεσύντριψαν, άλλας δε μεταταγόντες εις Ηράκλειον επώλησαν εις δημοπρασίαν.
Δαφνές
Το χωρίον τούτο λεηλατηθεί δις, υποτεταγμένων όντων των κατοίκων. Αι εκκλησίαι Αγία Ζώνη και Άγιος Ιωάννης βεβηλώθείσαι εκάησαν. Τους υποτεταγμένους Γεώργιον Χιονιάν και Ιωάννην Ζαφειράκην δολοφόνησαν την 25 Αυγούστου 1867. Τον πρώτον δε ετών 50, έχοντα τέκνα πέντε, έκαυσαν. Τον Γεώργιον Λαρέντζον ,ετών 100, άοπλο κατέκαυσαν ζώντα εις Κουτζουνάρες, ορφανά τέσσερα. Εξ οικίας εξεστέγασαν, τα σπαρτά έκαυσαν και διήρπασαν. Τους τάφους ηνέωξαν εκθέτοντας τους νεκρούς εις βορά των ζώων. Την παρθένον Αικατερίνην Παπαδοπούλαν συλλαβόντες την 2 Αυγούστου 1867 διέφθειραν, είτα ραβδήσαντα αυτήν ανειλεώς ,εγκατέλειψαν.
Κεράσα
Άπασαι αι οικίαι ελεηλατήθησαν. Αι δε εκκλησίαι Άγιος Γεώργιος και Θεοτόκος βεβηλωθείσαι κατεκάησαν.
Φονευθέντες
Ο Χρόνης Κωστάκης εκάη εις το ηρωικό μοναστήριον «Αρκάδι».
Ο Αναγνώστης Μυλοποταμιτάκης , ετών 30, εις Ασίτες, 3 Μαίου 1867, άγαμος
Ο Κων/νος Δημητρόπουλος Αριφάκης, ετών 30, εις Άγιο Μύρωνα,2 Αυγούστου 1867, έγγαμος.
Ευγενική
Άπασας τας οικίας απεγύμνωσαν. Τας εκκλησίας Άγιος Γεώργιος ,Θεοτόκος και Μιχαήλ Αρχάγγελος βεβηλώσαντες απετέφρωσαν. Την σπηλιάν αυτού του χωρίου, περιέχουσαν περιουσίαν τριών χωρίων αξίας υπέρ το εκατομμύριον ελεηλάτησαν.
Εκτός του χωρίου εφόνευσαν τον υποτεταγμένον Στρατήν Σφακιανό, ετών 40, ορφανά πέντε.
Εφονεύθη
Ο Ιωαννης Βλαχάκης ετών 25, εις Δαφνές 8 Ιουλίου 1867, άγαμος
Σίβα
Εκ των 40 οικιών αίτινες ελεηλατήθησαν , αι 25 εκάησαν. Τας εκκλησίας Άγιος Γεώργιος, Ζωοδόχος Πηγή και Αγία Παρασκευή βεβηλώσαντες κατέκαυσαν.
Εφονεύθη ο Κων/νος Παπάς ,ετών 20, εις Βροντήσι , 21 Σεπτεμβρίου 1866, άγαμος.
Ως ελάχιστο φόρο τιμής το αφιέρωμα σ' όλους αυτούς που αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν, θυμίζοντας μας ότι η λευτεριά ποτέ δεν ήταν δεδομένη.
Οι αγώνες αιώνων στο θυσιαστήριο της αδούλωτης σκέψης και των πνευματικών αξιών βρήκαν τη δικαίωσή τους. Στέρεψαν οι ποταμοί αιμάτων, που για τον ίδιο σκοπό έρρεαν ακατάπαυστα, και οι πόθοι τους έγιναν πραγματικότητα μετά από σκληρούς και πολυαίμακτους αγώνες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου