Κυριακή 23 Δεκεμβρίου 2012

Παραμύθι για μεγάλους ....από τη λαική μας παράδοση



  
Χριστούγεννα έρχονται και είπα για φέτος να σας αφιερώσω ένα παραμύθι ... παραμύθι για μεγάλα παιδιά, άλλωστε ο κρύος και βροχερός καιρός ευνοεί να ξεδιπλωθούν αναμνήσεις αλλοτινών καιρών τότε που οι άνθρωποι στις βεγγέρες τους αράδιαζαν ιστορίες που μεταφέρονταν από γενιά σε γενιά.  Η ιστορία δεν είναι χριστουγεννιάτικη , αλλά θυμάμαι τέτοιες μέρες που μας την έλεγε η θειά μου η Καλλιόπη. Την είχα σχεδόν ξεχάσει ώσπου την βρήκα ψάχνοντας στο διαδίκτυο από τον λαογράφο Μπάμπη Δερμιτζάκη μου άρεσε και την αναδημοσιεύω.

Αντί προλόγου
 Ποιος είπε πως τα παραμύθια είναι μόνο για μικρά παιδιά; Υπάρχουν παραμύθια και για μεγάλους· ή μάλλον υπήρχαν, γιατί τα παραμύθια αυτά δεν «λειτουργούν» πια, υπάρχουν μόνο σαν στοι­χεία λαϊκής παράδοσης που η λαογραφία αγωνίζεται να καταγράψει πριν εξαφανισθούν.
     Ένα από τα στοιχεία που διακρίνουν αυτά τα παραμύθια είναι ο σύντομος, αποφθεγματικός και καμιά φορά, αινιγματικός λόγος. Τα διακρίνει επίσης η επανάληψη, όπως το δημοτικό τραγούδι. Παρατηρούμε ακόμη ότι στις λαϊκές αφηγήσεις σπανίζει ο πλάγιος λόγος. Έτσι η αφήγηση παίρνει δραματική ζωντάνια, καθώς επαναλαμβάνονται αυτούσια τα λόγια των δρώντων προσώπων.




Το Παραμύθι
     Ήτανε μια φορά ένας νεαρός, που 'θελε να βρει μια κοπελιά του γούστου του, που να ταιριάζουνε οι χαρακτήρες τους, να τόνε καταλαβαίνει και να τήνε καταλαβαίνει, για να τη παντρευτεί. Σηκώνεται λοιπόν μια ταχυνή, παίρνει τη μαγκούρα του και ξεκινά για το ταξίδι. Στο δρόμο που επήγαινε συναντά ένα γέρο.
 -"Ώρα καλή σου μπάρμπα», του λέει.
 -"Καλώς το παλικάρι. Για πού με το καλό";
 -"Πάω στο χωριό που έχω μια δουλειά".
 -"Κι εγώ εκειά πάω".
    
 Επηγαίνανε, επηγαίνανε και ξαφνικά πέφτουνε πάνω σε μια μερτακωνιά (μυρτιές). 
Λέει ο γέρος:
 -"Από επαέ δα θα μπω ένας και δυο θα βγω".
 Μπαίνει λοιπόν μέσα στις μερτιές, και σε λίγο βγαίνει έξω κρατώντας ένα χοντρό ραβδί. Επηγαίνανε, επηγαίνανε και σαν εφτάξανε στο χωριό του λέει:

 -"Δεν έρχεσαι παιδί μου να πάμε ίσαμε το σπίτι μου να πιούμε μια ρακή";
 -"Να 'ρθω μπάρμπα", απαντάει ο νεαρός. 
Πηγαίνουνε λοιπόν στο σπίτι του. Ο γέρος είχε μια κόρη κι όταν εφτάξανε, πήγε να τους ανοίξει την αυλόπορτα.
 -"'Αμαχα κι ατάραχα, καλη­σπέρα τση αφεντιάς σου", καλησπερίζει ο νεαρός.
 -"Είχαμε μα εψόφησε, καλησπέρα τση αφεντιάς σου", απαντά η κοπέλα. (Δηλαδή πολύ ήσυχη προϋπάντηση, δεν ήλθε κανείς σκύλος να μας γαυγίσει, λέει ο νεαρός κι η κοπέλα του απαντά ότι είχανε μα ψόφησε). Μπαίνουνε μέσα, κάθονται και πηγαίνει η κοπελιά και φέρνει τσι ρακές. Τηνε ξανοίγει καλά καλά ο νεαρός και λέει.
 -"Έδε σπίτι σπιτωσά, μα 'χει αρά δοκαρωσά" (καλή είναι δηλαδή η κοπέλα, μα έχει αραιά δόντια).
 -"Μα 'ναι σίγουρα ας είναι κι αρά", απαντάει η κοπελιά.
     "Μωρέ ετουνηνιέ σαν να μου κάνει", σκέφτεται ο νεαρός.
 -"Μωρέ καμινωσά κεινιέ, μόνο πως παραστραβίζει", λέει πάλι σε λίγη ώρα ο νεαρός (η μύτη της ήταν λίγο στραβή).
 -"Μα ντρέτα (ίσια) βγάζει τον καπνό κι ας παραστραβίζει κιόλας", απαντά η κοπελιά. 

Επείστηκε ο νεαρός ότι αυτή ήταν η κοπέλα που ζητούσε. Εκάτσανε, εφάγανε, εσυνεννοηθήκανε, ήδωκε ο νεαρός το λόγο του να την πάρει.
 -"Φεύγω δα εγώ", λέει ο νεαρός, "να πάω στο χωριό μου κι ό,τι μιλήσαμε, αν είναι τυχερό θα γενεί". 

Σηκώνεται λοιπόν να πάει στο χωριό του. Σε λίγες μέρες λέει να πέψει πεσκέσι στη κοπελιά. Πιάνει λοιπόν και γεμίζει ένα ασκί κρασί, βράζει ένα πετεινό και τόνε ντρουβαδιάζει (τον βάζει στον τρουβά) παίρνει και ένα γουλίδι τυρί και τριάντα κριθινοκουλούρες, τα δίνει στο φαμέγιο του και του λέει να τα πάρει και να τα πάει στο σπίτι τση κοπελιάς.

 -"Δώσε τση πολλά χαιρετίσματα", του λέει, "και να τση πεις πως το αφεντικό μου μού 'πε να σου πως πως τριαντάρης είναι λέει ο μήνας, σώγυρό 'ναι το φεγγάρι κι ο που φέρνει την ημέρα στη πετσέτα  'ναι δεμένος και του τράγου το δερμάτι, τσίτα κόρδα  'ναι γεμάτο".
    

 Σηκώνεται λοιπόν ο φαμέγιος και ξεκινά για το σπίτι τση κοπελιάς. Στο δρόμο όμως βρίσκει παρέα κι εκάτσανε κι εφάγανε το μισό γουλίδι το τυρί, ολόκληρο τον πετεινό, ήπιανε το μισό κρασί κι εφάγανε και τσι μισές κουλούρες. Πηγαίνει λοιπόν στση κοπελιάς, τση δίνει αυτά που περισσέψανε και τση λέει:

 -"Χαιρετι­σμούς πολλούς από τον ντεληκανή σου, μού  'δωκέ αυτονέ το πεσκέσι να σου το κρατώ και μού 'πε να σου πω πως τριαντάρης είναι λέει ο μήνας, σώγυρό 'ναι το φεγγάρι κι ο που φέρνει την ημέρα, στην πετσέτα 'ναι δεμένος, και του τράγου το δερμάτι τσίτα κόρδα 'ναι γεμάτο".


     Θωρεί η κοπελιά το πεσκέσι κι εκατάλαβε ότι ο φαμέγιος κάπου ήκατσε κι ήφαγε αυτά που λείπανε. Του βάνει λοιπόν να φάει, τον περιποιείται κι όταν ήτανε να φύγει του λέει.


 -"Ευχαριστώ πολύ για το πεσκέσι να πεις στο αφεντικό σου και να του πεις ακόμη πως δεκαπεντάρης είναι ο μήνας (είχε φάει δηλαδή τις μισές κουλούρες), εμισό 'ναι το φεγγάρι (και το τυρί μισό), του τράγου το δερμάτι, ντάντουλα προς ντάντουλα(το ασκί δηλαδή νταντουκλούσε, επειδή δεν ήταν καλά γεμάτο) κι ο που φέρνει την ημέρα μουδ' εκούστη μουδ' εφάνη (εξαφανίστηκε δηλαδή ο πετεινός), και πες του ακόμη πως αν αγαπά την πέρδικα, τον κόρακα μη δείρει".


     Γυρίζει λοιπόν ο φαμέγιος στο χωριό, βρίσκει τ' αφεντικό του και του λέει:

 -"Χαιρετισμούς πολλούς από την κοπελιά σου και μου ’πε να σου πω πως δεκαπεντάρης είναι λέει ο μήνας, εμισό 'ναι το φεγγάρι, του τράγου το δερμάτι, ντάντουλα προς ντάντουλα, κι ο που φέρνει την ημέρα, μουδ' εκούστη μουδ' εφάνη".


 -"Α, ετσά λοιπόν, μουδ' εκούστη μουδ' εφάνη, στάσου δα κερατά κι εγώ θα σε καταστέσω" λέει τ' αφεντικό και τον αρπά και τον τουλουμιάζει στο ξύλο.

 Απάνω που τις έτρωγε, θυμάται ξαφνικά ο φαμέγιος.

-"Στάσου αφεντικό να σου πω κι είντα άλλο μου 'πε. Αν αγαπάς λέει την πέρδικα, τον κόρακα μη δείρεις".
 -"Ε, καλά να πάθεις κερατά", του λέει το αφεντικό, "γιάντα δε μου το 'λεγες πιο πρώτα, εδά, ήφαές τσι".



Καλά  Χριστούγεννα & Ευτυχισμένος ο Καινούργιος Χρόνος !!!

Δευτέρα 26 Νοεμβρίου 2012

ΣΤΑ ΡΑΚΟΚΑΖΑΝΑ ΤΗΣ ΠΑΛΗΑΝΗΣ


Στην εορτή της τσικουδιάς να ’ρχεσαι κάθε χρόνο,
γιατί γιατρεύγει τσι πληγές και παγουδιά τον πόνο

Σμίγουνε φίλοι μπιστικοί, λεβέντες, γλεντιστάδες,
βιολάτορες, τραγουδιστές, πιοτάδες, κουβαρντάδες.

Φωτο:A. Σμαραγδής "Τσικουδιά Κρήτης Πνεύμα" Εκδ. Δοκιμάκη

Τα κρασιά έχουν μπει στα βαρέλια και ο βρασμός έχει ολοκληρωθεί, το φθινόπωρο έχει μπει για τα καλά και οι σόμπες καπνίζουν στα χωριά της Παληανής. Το βρεγμένο χώμα μυρίζει παντού. Είναι οι μέρες με τα ρακοκάζανα, φθινοπωρινή πανάρχαια εργασία των χωριών μας που σήμερα παίρνει τη μορφή μιας όμορφης γιορτής με πηγαίο κέφι, καθώς η μυρωδιά του τσίπουρου γεμίζει τον αέρα ανεβάζοντας την καλή διάθεση. Κι αν μάλιστα συνοδεύεται από καλή παρέα, μεζέ και λύρα, το αποτέλεσμα είναι μοναδικό.
Ο όρος προήλθε από την τούρκικη ρίζα raki ή την αραβική arrak (οινόπνευμα από ρύζι) , άλλες παραλλαγές είναι Άρακα, Araki, Ariki.  Araq που σημαίνει ιδρώτα στα αραβικά,  μεταφορικά αναφέρεται στην συμπύκνωση που σχηματίζεται  με την απόσταξη της  ρακής  η οποία αναφέρεται και ως "Γάλα Λεόντων».Το 1989 η Τουρκία κατοχύρωσε την "ρακί" ως ονομασία προέλευσης, ενώ για την Κρήτη κατοχυρώθηκε ο όρος τσικουδιά. 
Η λέξη τσικουδιά προέρχεται από τα τσίκουδα, δηλαδή τα υπολείμματα της μουστοποίησης των σταφυλιών  ( τσίκουδα ή στράφυλα), φλούδες και κουκούτσια.   Ξεχωρίζει από όλα τα άλλα τσίπουρα διότι αποτελεί απόσταγμα μόνον από τα τσίκουδα, χωρίς την προσθήκη κανενός άλλου αρωματικού φυτού. 
 Ο  Διοσκουρίδης, τον 10 αι. μ.Χ., ήταν ο πρώτος που χρησιμοποίησε τον όρο άμβυξ, για να περιγράψει μια πρωτόγονη συσκευή απόσταξης βοτάνων για θεραπευτικούς λόγους.
Τα 1669  εκδίδεται οθωμανικό φιρμάνι για την φορολογία της ρακής καθώς οι Τούρκοι αναφέρουν ότι η ρακή είναι ο έταιρος “επιούσιος άρτος” των χριστιανών!
Ο θεσμός του ρακοκάζανου θεσμοθετήθηκε από τον Ελευθέριο Βενιζέλο γύρω στο 1920 όπου και δόθηκαν άδειες για τα ρακοκάζανα στους Κρητικούς αγρότες, προκειμένου να έχουν τη δυνατότητα παραγωγής τσικουδιάς από τα σταφύλια που παρήγαγαν.


Το καζάνι και η απόσταξη
Τα «καζανέματα», όπως λέγονται, γίνονται σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους όπου περίοπτη θέση κατέχει φυσικά το καζάνι. Το καζάνι ποικίλει σε διαστάσεις αναλόγως την δυναμική απόσταξης του. Η διαδικασία όμως είναι πάντα η ίδια. Το καζάνι αποτελείται από 3 βασικά μέρη. Την βάση ή τσουκάλι, το καπάκι και ένα σωλήνα όπου μεταφέρεται ο ατμός.
Η τσικουδιά είναι ποτό μονής απόσταξης, σε αντίθεση με το ούζο και το τσίπουρο. Τα στράφυλα ή τσίκουδα φυλάσσονται για περίπου 40 μέρες σε βαρέλια όπου γίνεται η ζύμωση. Όταν έρθει η ώρα της παραγωγής της τσικουδιάς, τα στράφυλα μπαίνουν στο καζάνι μαζί με νερό. Από κάτω ανάβουν την φωτιά με ξύλα, όπου τα στράφυλα αρχίζουν να ψιλοβράζουν. Η φωτιά δεν πρέπει να ναι ούτε πολύ δυνατή ούτε χαλαρή. Η ένταση της είναι σημαντική ώστε να μην τσουδίστουν (καούν) τα στράφυλα και η τσικουδιά τσικνίσει., πάρει μια άσχημη μυρωδιά. Το καζάνι αρχίζει να βράζει, το οινόπνευμα που έχουν τα στράφυλλα λόγω των υψηλών σακχάρων εξατμίζεται. Ο ατμός κυκλοφορεί στο σωλήνα που ξεκινάει από το καζάνι. Εξωτερικά του σωλήνα κυκλοφορεί κρύο νερό που ψύχει και τελικά υγροποιεί τον ατμό που καταλήγει σ' ένα πήλινο (ή και όχι) κιούπι σταγόνα, σταγόνα και αποτελεί την «πρωτόρακη». Το σωστό είναι αυτή η «πρωτόρακη» να απομακρύνεται (οι παλιές νοικοκυρές την χρησιμοποιούσαν για εντριβές κλπ.), όπως και η «ουρά» γιατί περιέχουν μεγαλύτερο ποσοστό «ανωτέρων αλκοολών» (μεθυλική αλκοόλη) που δίνουν στο απόσταγμα την χαρακτηριστική «τσιμπιτή στο λαρύγγι» επίγευση.
Έτσι, με ιδιαίτερη υπομονή, συλλέγεται το δυνατό ποτό. Ο καζανάρης μετράει τους βαθμούς του αποστάγματος και αναλόγως προσθέτει νερό. 
για να ξεκαζανιάσει γραδάρει ο ίδιος τη ρακή με πρακτικό τρόπο. Στο ποτήρι βάνει ρακή, δυο τρία δάκτυλα, το σκεπάζει με την παλάμη του και το αναταράσσει δυνατά με τα δυο του χέρια· αν σχηματιστούν πολλές φυσαλίδες, πολλά ντοντίνια (χάντρες), η ποιότητα είναι καλή και σπιρτάδα, αν με το πέταγμα στη φωτιά βγάλει λαβουρδάνα (μεγάλη φλόγα).

Αγνή σπιρτάδα τσικουδιά που κάνει πολλές χάντρες,
πίνουν οι ερωτιάρηδες και μερακλήδες άντρες.

Κοσιτριώ γραδώ ρακή πίνω μα δε με πιάνει,
όμως στο κέφι για να ’ρθω μια σου ματιά με φτάνει.

Σαν πιεις ρακή απ’ το λουλά, ζεστή απ’ το καζάνι,
μεζέ να φας πατάτα οφτή, όσο κι αν πεις τα κάνει

Όταν οι βαθμοί του ποτού κατέβουν στο επιθυμητό επίπεδο, το καζάνι ολοκληρώνεται. Συνήθως το καζάνι κλείνει περίπου στους 18 βαθμούς . Τα οινοπνευματόμετρα έχουν δύο κλίμακες, εκείνη με τα «γράδα» που χρησιμοποιούν στην Κρήτη και εκείνη των οινοπνευματικών βαθμών με αντιστοιχία 1:2.5 (τσίκουδιά 22 γράδων = 55% vol).  Η τσικουδιά, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, πρέπει να έχει 37,5% αλκοόλη και η μέγιστη περιεκτικότητά της σε μεθανόλη να μην υπερβαίνει τα 8 γρμ. ανά λίτρο
Η νέα τσικουδιά σε αυτή την φάση είναι ιδιαίτερα δυνατή και στα παραδοσιακά καζάνια, όπου δεν υπάρχει το στάδιο της ψύξης, η ράκη βγαίνει σχεδόν καυτή. Γι αυτό μη δοκιμάσετε πέραν του δέοντος.

Το καζάνι σαν κοινωνικό φαινόμενο και γιορτή
Η παραγωγή της δεν θα μπορούσε παρά να κατέχει  σημαντική θέση στην αγροτική ζωή των Κρητικών. Η ρακή ή τσικουδιά συνοδεύει πάντα τις κοινωνικές εκδηλώσεις των Κρητικών. Είτε με παρέα είτε μοναχοί, οι Κρητικοί μοιράζονται πόνους και χαρές με το διάφανο, μυρωδάτο οινόπνευμα.
Τα γλέντια ακόμη και την ώρα της παραγωγής της τσικουδιάς στα ρακοκάζανα, είναι ονομαστά. Γύρω από τη "ρούμπα" (το σωληνάκι, απ΄ όπου βγαίνει η πρώτη ρακή), συγκεντρώνονται μέλη οικογενειών, παρέες, καλεσμένοι - φίλοι και γλεντάνε. 

Φρεσκοαποσταγμένη τσικουδιά ρέει άφθονη στα ποτήρια της παρέας που συμμετέχει στο γλέντι.

Χαρώ τη την παρέα μας, να 'τανε κι' άλλη τόση
μα υπάρχει μπόλικη ρακή μέχρι να ξημερώσει

Πίνετε,όλοι τσικουδιά μα αυτή είναι βλογημένη
μόνο να πίνετε αγνή και όχι νοθευμένη

Πότε την ήπια την ρακή αλήθεια δεν κατέχω
όμως ήτονε πολλά καλή, παράπονο δεν έχω


Η ρακή στην Κρήτη, είναι στην ουσία ένα εργαλείο "επικοινωνίας". 
Δεν υπάρχει νοικοκυριό στην Κρήτη, χωρίς ένα μπουκάλι ρακί ή τσικουδιά άμεσα διαθέσιμο κάθε στιγμή...
Μ΄ αυτήν ξεκινούν τα γλέντια και οι χαρές, υποδέχονται οι Κρητικοί τους επισκέπτες, μ΄ αυτήν χωρατεύουν στα καφενεία ή κάνουν τις σοβαρές τους κουβέντες.

Μόνο στο παραδοσιακό γυάλινο ρακοπότηρο μπορεί να δει ο ερωτευμένος την καλή του.

Πίνω ρακή και σε θωρώ στου ποτηριού τον πάτο
κι εσύ λες πως σε ξέχασα, ρόδο μου μυρωδάτο.


Το γυάλινο ρακοπότηρο αναδεικνύει το κρυστάλλινο περιεχόμενό του, είναι μικρό και δίνει τη χαρά του συχνού κεράσματος, του ήχου του τσουγκρίσματος, του αλλεπάλληλου ευχολογίου και προ παντός το μέτρο του πόσες ρακές ήπιαμε.

Χαίρεσαι μ’ ένα-δυό ρακές, βγάνεις ωραίους στίχους,
όμως περίσσα σα θα πιεις, θα κουτουλάς τσι τοίχους.



A. Σμαραγδής "Τσικουδιά Κρήτης Πνεύμα" Εκδ. Δοκιμάκη
Το τραπέζι στα ρακοκάζανα μπορεί θα κάνουν την εμφάνισή τους είτε ως μεζέδες είτε ως κυρίως πιάτο. Τα κάρβουνα και η χόβολη της φωτιάς του καζανιού φυσικά δίνουν την λύση είτε ως εστίες μαγειρέματος είτε ως θέρμανση.. εκτός της τσικουδιάς.
Και υπάρχουν φορές που μπερδεύεις τι σε πρωτοζαλίζει. Η τσικουδιά ή η γεύση του ψημένου φρούτου...

Για τον επισκέπτη που θα παραβρεθεί σε ρακοκάζανο, είναι μια μοναδική εμπειρία που σπάνια συναντά.
Και σίγουρα θα θυμάται, με ένα μπουκάλι τσικουδιά που θα πάρει μαζί του φεύγοντας, την κρητική παράδοση και φιλοξενία.Να την πιει να τη χαρεί χώρο που φιλοξενείται στο καζάνι του....τηρώντας βέβαια τις δέκα εντολές της τσικουδιάς:
η πρώτη φέρνει όρεξη, 
η δεύτερη υγεία, 
η τρίτη φέρνει τη χαρά, 
η τέταρτη ευτυχία, 
η πέμπτη τη συζήτηση,
η έκτη φλυαρία, 
η έβδομη τη συμπλοκή, 
η όγδοη αστυνομία, 
η ένατη το δικαστή και 
η δέκατη...κηδεία!  
  
πηγές
www.in.gr ,  www.cretan-nutrition.gr , www.patris.gr

Παρασκευή 10 Αυγούστου 2012

7ο ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΓΛΥΠΤΙΚΗΣ - ΒΕΝΕΡΑΤΟ ΠΑΛΙΑΝΗΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2012

Ολοκληρώνονται σήμερα 10/08/2012 στις 19:30 οι διεργασίες του 7ου Διεθνές Συμποσίου Γλυπτικής στο Βενεράτο του Δημοτικού Διαμερίσματος Παλιανής του Δήμου Ηρακλείου όπου οι γλύπτες θα παρουσιάσουν στο κοινό την δημιουργία των έργων τους.                                                
Παράλληλα, θα υπάρχει στο χώρο έκθεση με τοπικά προϊόντα και θα ακολουθήσει συναυλία με το Κρητικό συγκρότημα "Πετρίτες".
Στο φετινό Συμπόσιο συμμετέχουν οι γλύπτες:

Serban Dumitru Ρουμανία // Romania – “Centre for Agora”
Τερέντης Ιωάννης - Terentis Ioannis Κύπρος // Cyprus – «Η άλλη όψη»  -«The other view»
Γερολυμάτος Διονύσης - Gerolymatos Dionysis Πάτρα // Patras – Greece – «Η ιεροτελεστία της Άνοιξης» - «The ritual of Spring»
Δουζένη Χριστίνα - Douzeni Christina Αθήνα // Athens – Greece – «Αλληλεγγύη» - «Solidarity»
Γεωργαρίου Πέτρος - Georgariou Petros Αθήνα // Athens – Greece: «Η ελπίδα μέσα από την εγκατάλειψη» - «Hope through abandonment»
Παυλάκης Αντώνης - Pavlakis Antonis Χανιά // Chania – Greece – «Κρίση» - «Crisis»
Καψάλης Γεώργιος - Kapsalis Georgios Γέργερη // Gergeri – Greece - «Η μονόστηθη» - «The single breast woman»
Πιπεράκης Εμμανουήλ - Piperakis Emmanouil Ασίτες // Asites – Greece - «Ανώνυμος Χτίστης» - «Anonymous Builder»

Το Διεθνές Συμπόσιο Γλυπτικής στο Βενεράτο αποτελεί θεσμό που ξεκίνησε με πρωτοβουλία των τοπικών παραγόντων και κατοίκων της περιοχής (ιδιαίτερα του Πολιτιστικού Συλλόγου  Βενεράτου "Απόλλων ", του Συλλόγου Γυναικών Παλιανής " Άμπελος"  των τοπικών αρχών του πρώην Δήμου Παλιανής και τοπικών καλλιτεχνών με κορυφαία και σημαντικότερη τη συμμετοχή του καταξιωμένου γλύπτη Μανώλη Χαρκούτση, ενώ δεν πρέπει να παραλείψουμε την συμμετοχή των τοπικών χορηγών που πλαισιώνουν πάντα την εκδήλωση .
Χάρη σε όλους αυτούς ο θεσμός λειτούργησε με απόλυτη επιτυχία και  πλέον έχει καθιερωθεί ως το κορυφαίο πολιτιστικό γεγονός της περιοχής και όχι μόνο.
Φέτος την σκυτάλη διοργάνωσης του συμποσίου έχει αναλάβει ο Δήμος Ηρακλείου με συμμετοχές καλλιτεχνών απ' όλο τον κόσμο. Παράλληλα κατά την διάρκεια του Συμποσίου πραγματοποιήθηκε από τα ΚΔΑΠ  (Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών) του Δήμου Ηρακλείου ''Συμπόσιο Παιδικής Έκφρασης'' όπου παιδιά συμμετείχαν σ' ένα πρωτότυπο παιχνίδι παιδικής καλλιτεχνικής έκφρασης , με θέατρο,κατασκευές,χορό, ζωγραφική και γλυπτική.
Μια διαφορετική παιδευτική προσέγγιση, μια πρωτοποριακή ιδέα μέσω του θεατρικού παιχνιδιού, της μουσικής, της κίνησης, τα παιδιά έπαιξαν,  εκφράστηκαν, προβληματίστηκαν,και συνέργησαν με υλικά μέσα σ’ ένα Διεθνές Συμπόσιο Γλυπτικής.
Τα ΚΔΑΠ (Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών) είναι δημιουργία της Κοινωφελούς Επιχείρησης Δήμου Ηρακλείου, συγχρηματοδοτούμενα  από την Ευρωπαϊκή Ένωση και λειτουργούν με επιτυχία σε έξι σημεία του Δήμο Ηρακλείου και απασχολούν ειδικότητες που ασχολούνται με την δημιουργική εμψύχωση των παιδιών.


ΣΎΝΔΕΣΜΟΙ:
http://www.cretalive.gr/new/104397/civilization/Aulaia_sto_Sumposio_Gluptikis_sto_Benerato
http://www.creteplus.gr/news/culture/2012-07-31/symposio-koinonikis-ekfrasis-sto-benerato.html
http://www.neakriti.gr/?page=newsdetail&DocID=959608&srv=94
http://www.crete.gov.gr/index.php?option=com_eventlist&view=details&id=1228:l6---r&Itemid=597&lang=en

Κυριακή 22 Ιουλίου 2012

«Βεγγέρα» στην «Άκρα» Βενεράτου


Εκδήλωση «Βεγγέρα» στην «Άκρα» Βενεράτου

Την Κυριακή 22 Ιουλίου στις 5.30 μ.μ.
Εκδήλωση «Βεγγέρα» στην «Άκρα» Βενεράτου
Από την περσινή «Βεγγέρα»

Μία ασυνήθιστη «Βεγγέρα» για μικρούς και μεγάλους, που θα περιλαμβάνει εικαστικού χαρακτήρα κατασκευές, βιβλιοπαρουσίαση, μουσική από εφήβους και νέους του χωριού, χορό, κρασί, τσικουδιά και μεζέδες, διοργανώνει την Κυριακή 22 Ιουλίου στις 5.30 μ.μ. ο πολιτιστικός σύλλογος Βενεράτου «Απόλλων».
Πρόκειται για μία καθιερωμένη εκδήλωση που γίνεται τα τελευταία χρόνια με πολύ μεγάλη επιτυχία, στη μαγευτική «Άκρα» του Βενεράτου, όπου δεσπόζουν τα βενετσιάνικα αρχοντικά σε μία εκπληκτικού φυσικού κάλλους θέα.
Καλλιτέχνες του Βενεράτου θα κάνουν μαθήματα γλυπτικής σε πηλό, ζωγραφικής, σφυρίλατου και γκράφιτι σε μικρούς και μεγάλους. Επίσης θα λειτουργήσει ειδικό περίπτερο παρουσίασης βιβλίων.


Το εκπληκτικό γλυπτό της Lyudmyla Misko που τοποθετείται στο πλαίσιο της εκδήλωσης του πολιτιστικού συλλόγου
Μόλις βραδιάσει έφηβοι και νέοι του χωριού θα πάρουν τις λύρες, τα μαντολίνα, τις κιθάρες και τις ασκομαντούρες τους για την έναρξη της μουσικής βραδιάς. Κι όπως είναι επόμενο όλοι θα χορέψουν στους ρυθμούς της παραδοσιακής, κρητικής μουσικής.
Ο πολιτιστικός σύλλογος Βενεράτου θα προσφέρει κρασί και τσικουδιά. Θα υπάρξουν και μεζέδες σε….συμβολική τιμή.
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης ο πολιτιστικός σύλλογος τοποθετεί στο χώρο της «Άκρας» το θαυμάσιο γλυπτό με τίτλο «Η αρπαγή της Ευρώπης» της καθηγήτριας Γλυπτικής από την Ουκρανία Lyudmyla Misko. Το γλυπτό δημιουργήθηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο  στο πλαίσιο του διεθνούς  συμποσίου Γλυπτικής που διοργάνωσε ο πολιτιστικός σύλλογος Βενεράτου «Απόλλων».

Cretalive.gr


Δευτέρα 7 Μαΐου 2012

“Ο νεοναζισμός δεν είναι οι άλλοι” Μάνος Χατζιδάκις




απο το MusicPaper
γράφει ο Μιχάλης Γελασάκης
O Mάνος Χατζιδάκις αποδυκνύει για μια ακόμη φορά ότι ήταν μπροστά για την εποχή του και είχε μάτια και αυτιά ανοιχτά φιλτράροντας το κάθε τι που συνέβαινε και έχοντας ταχύτατα αντανακλαστικά το κατέγραφε και το παρατηρούσε. Έμπαινε σε βάθος στα φαινόμενα της εποχής και γι’ αυτό κατάφερε να είναι διαχρονικός. Παρακάτω παραθέτουμε αυτούσιο ένα κείμενό του για το νεοναζισμό και τον εθνικισμό που έγραψε τον Φεβρουάριο του 1993, λίγους μήνες πριν τον θάνατό του. Το κείμενο αυτό είχε δημοσιευτεί στο πρόγραμμα αντιναζιστικής συναυλίας που είχε δώσει η Ορχήστρα των Χρωμάτων με έργα Βάιλ, Λίστ και Μπάρτον. Το ίδιο κείμενο παράλληλα είχε δημοσιευτεί και στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία.
O Mάνος Χατζιδάκις αποδυκνύει για μια ακόμη φορά ότι ήταν μπροστά για την εποχή του και είχε μάτια και αυτιά ανοιχτά φιλτράροντας το κάθε τι που συνέβαινε και έχοντας ταχύτατα αντανακλαστικά το κατέγραφε και το παρατηρούσε. Έμπαινε σε βάθος στα φαινόμενα της εποχής και γι’ αυτό κατάφερε να είναι διαχρονικός. Παρακάτω παραθέτουμε αυτούσιο ένα κείμενό του για το νεοναζισμό και τον εθνικισμό που έγραψε τον Φεβρουάριο του 1993, λίγους μήνες πριν τον θάνατό του. Το κείμενο αυτό είχε δημοσιευτεί στο πρόγραμμα αντιναζιστικής συναυλίας που είχε δώσει η Ορχήστρα των Χρωμάτων με έργα Βάιλ, Λίστ και Μπάρτον. Το ίδιο κείμενο παράλληλα είχε δημοσιευτεί και στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία.
“Ο νεοναζισμός, ο φασισμός, ο ρατσισμός και κάθε αντικοινωνικό και αντιανθρώπινο φαινόμενο συμπεριφοράς δεν προέρχεται από ιδεολογία, δεν περιέχει ιδεολογία, δεν συνθέτει ιδεολογία. Είναι η μεγεθυμένη έκφραση-εκδήλωση του κτήνους που περιέχουμε μέσα μας χωρίς εμπόδιο στην ανάπτυξή του, όταν κοινωνικές ή πολιτικές συγκυρίες συντελούν, βοηθούν, ενυσχύουν τη βάρβαρη και αντιανθρώπινη παρουσία του.
Η μόνη αντιβίωση για την καταπολέμηση του κτήνους που περιέχουμε είναι η Παιδεία. Η αληθινή παιδεία και όχι η ανεύθυνη εκπαίδευση και η πληροφορία χωρίς κρίση και χωρίς ανήσυχη αμφισβητούμενη συμπερασματολογία. Αυτή η παιδεία που δεν εφησυχάζει ούτε δημιουργεί αυταρέσκεια στον σπουδάζοντα, αλλά πολλαπλασιάζει τα ερωτήματα και την ανασφάλεια. Όμως μια τέτοια παιδεία δεν ευνοείται από τις πολιτικές παρατάξεις και από όλες τις κυβερνήσεις, διότι κατασκευάζει ελεύθερους και ανυπότακτους πολίτες μη χρήσιμους για το ευτελές παιχνίδι των κομμάτων και της πολιτικής. Κι αποτελεί πολιτική «παράδοση» η πεποίθηση πως τα κτήνη, με κατάλληλη τακτική και αντιμετώπιση, καθοδηγούνται, τιθασεύονται.
Ενώ τα πουλιά… Για τα πουλιά, μόνον οι δολοφόνοι, οι άθλιοι κυνηγοί αρμόζουν, με τις «ευγενικές παντός έθνους παραδόσεις». Κι είναι φορές που το κτήνος πολλαπλασιαζόμενο κάτω από συγκυρίες και με τη μορφή «λαϊκών αιτημάτων και διεκδικήσεων» σχηματίζει φαινόμενα λοιμώδους νόσου που προσβάλλει μεγάλες ανθρώπινες μάζες και επιβάλλει θανατηφόρες επιδημίες.
Πρόσφατη περίπτωση ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Μόνο που ο πόλεμος αυτός μας δημιούργησε για ένα διάστημα μιαν αρκετά μεγάλη πλάνη, μιαν ψευδαίσθηση. Πιστέψαμε όλοι μας πως σ’ αυτό τον πόλεμο η Δημοκρατία πολέμησε το φασισμό και τον νίκησε. Σκεφθείτε: η «Δημοκρατία», εμείς με τον Μεταξά κυβερνήτη και σύμμαχο τον Στάλιν, πολεμήσαμε το ναζισμό, σαν ιδεολογία άσχετη από μας τους ίδιους. Και τον… νικήσαμε. Τι ουτοπία και τι θράσος. Αγνοώντας πως απαλλασσόμενοι από την ευθύνη του κτηνώδους μέρους του εαυτού μας και τοποθετώντας το σε μια άλλη εθνότητα υποταγμένη ολοκληρωτικά σ’ αυτό, δεν νικούσαμε κανένα φασισμό αλλά απλώς μιαν άλλη εθνότητα επικίνδυνη που επιθυμούσε να μας υποτάξει.
Ένας πόλεμος σαν τόσους άλλους από επικίνδυνους ανόητους σε άλλους ανόητους, περιστασιακά ακίνδυνους. Και φυσικά όλα τα περί «Ελευθερίας», «Δημοκρατίας», και «λίκνων πνευματικών και μη», για τις απαίδευτες στήλες των εφημερίδων και τους αφελείς αναγνώστες. Ποτέ δεν θα νικήσει η Ελευθερία, αφού τη στηρίζουν και τη μεταφέρουν άνθρωποι, που εννοούν να μεταβιβάζουν τις δικές τους ευθύνες στους άλλους.
(Κάτι σαν την ηθική των γερόντων χριστιανών. Το καλό και το κακό έξω από μας. Στον Χριστό και τον διάβολο. Κι ένας Θεός που συγχωρεί τις αδυναμίες μας εφόσον κι όταν τον θυμηθούμε μες στην ανευθυνότητα του βίου μας. Επιδιώκοντας πάντα να εξασφαλίσουμε τη μετά θάνατον εξακολουθητική παρουσία μας. Αδυνατώντας να συλλάβουμε την έννοια της απουσίας μας. Το ότι μπορεί να υπάρχει ο κόσμος δίχως εμάς και δίχως τον Καντιώτη τον Φλωρίνης).
Δεν θέλω να επεκταθώ. Φοβάμαι πως δεν έχω τα εφόδια για μια θεωρητική ανάπτυξη, ούτε την κατάλληλη γλώσσα για τις απαιτήσεις του όλου θέματος. Όμως το θέμα με καίει. Και πριν πολλά χρόνια επιχείρησα να το αποσαφηνίσω μέσα μου. Σήμερα ξέρω πως διέβλεπα με την ευαισθησία μου τις εξελίξεις και την επανεμφάνιση του τέρατος. Και δεν εννοούσα να συνηθίσω την ολοένα αυξανόμενη παρουσία του. Πάντα εννοώ να τρομάζω.
Ο νεοναζισμός δεν είναι οι άλλοι. Οι μισητοί δολοφόνοι, που βρίσκουν όμως κατανόηση από τις διωκτικές αρχές λόγω μιας περίεργης αλλά όχι και ανεξήγητης συγγενικής ομοιότητος. Που τους έχουν συνηθίσει οι αρχές και οι κυβερνήσεις σαν μια πολιτική προέκτασή τους ή σαν μια επιτρεπτή αντίθεση, δίχως ιδιαίτερη σημασία που να προκαλεί ανησυχία. (Τελευταία διάβασα πως στην Πάτρα, απέναντι στο αστυνομικό τμήμα άνοιξε τα γραφεία του ένα νεοναζιστικό κόμμα. Καμιά ανησυχία ούτε για τους φασίστες, ούτε για τους αστυνομικούς. Ούτε φυσικά για τους περιοίκους).
Ο εθνικισμός είναι κι αυτός νεοναζισμός. Τα κουρεμένα κεφάλια των στρατιωτών, έστω και παρά τη θέλησή τους, ευνοούν την έξοδο της σκέψης και της κρίσης, ώστε να υποτάσσονται και να γίνονται κατάλληλοι για την αποδοχή διαταγών και κατευθύνσεων προς κάποιο θάνατο. Δικόν τους ή των άλλων. Η εμπειρία μου διδάσκει πως η αληθινή σκέψη, ο προβληματισμός οφείλει κάπου να σταματά. Δεν συμφέρει. Γι’ αυτό και σταματώ. Ο ερασιτεχνισμός μου στην επικέντρωση κι ανάπτυξη του θέματος κινδυνεύει να γίνει ευάλωτος από τους εχθρούς. Όμως οφείλω να διακηρύξω το πάθος μου για μια πραγματική κι απρόσκοπτη ανθρώπινη ελευθερία.
Ο φασισμός στις μέρες μας φανερώνεται με δυο μορφές. Ή προκλητικός, με το πρόσχημα αντιδράσεως σε πολιτικά ή κοινωνικά γεγονότα που δεν ευνοούν την περίπτωσή τους ή παθητικός μες στον οποίο κυριαρχεί ο φόβος για ό,τι συμβαίνει γύρω μας. Ανοχή και παθητικότητα λοιπόν. Κι έτσι εδραιώνεται η πρόκληση. Με την ανοχή των πολλών. Προτιμότερο αργός και σιωπηλός θάνατος από την αντίδραση του ζωντανού και ευαίσθητου οργανισμού που περιέχουμε.
Το φάντασμα του κτήνους παρουσιάζεται ιδιαιτέρως έντονα στους νέους. Εκεί επιδρά και το marketing. Η επιρροή από τα Μ.Μ.Ε. ενός τρόπου ζωής που ευνοεί το εμπόριο. Κι όπως η εμπορία ναρκωτικών ευνοεί τη διάδοσή τους στους νέους, έτσι και η μουσική, οι ιδέες, ο χορός και όσα σχετίζονται με τον τρόπο ζωής τους έχουν δημιουργήσει βιομηχανία και τεράστια κι αφάνταστα οικονομικά ενδιαφέρονται.
Και μη βρίσκοντας αντίσταση από μια στέρεη παιδεία όλα αυτά δημιουργούν ένα κατάλληλο έδαφος για να ανθίσει ο εγωκεντρισμός η εγωπάθεια, η κενότητα και φυσικά κάθε κτηνώδες ένστιχτο στο εσωτερικό τους. Προσέξτε το χορό τους με τις ομοιόμορφες στρατιωτικές κινήσεις, μακρά από κάθε διάθεση επαφής και επικοινωνίας. Το τραγούδι τους με τις συνθηματικές επαναλαμβανόμενες λέξεις, η απουσία του βιβλίου και της σκέψης από τη συμπεριφορά τους και ο στόχος για μια άνετη σταδιοδρομία κέρδους και εύκολης επιτυχίας.
Βιώνουμε μέρα με τη μέρα περισσότερο το τμήμα του εαυτού μας – που ή φοβάται ή δεν σκέφτεται, επιδιώκοντας όσο γίνεται περισσότερα οφέλη. Ώσπου να βρεθεί ο κατάλληλος«αρχηγός» που θα ηγηθεί αυτό το κατάπτυστο περιεχόμενό μας. Και τότε θα ‘ναι αργά για ν’ αντιδράσουμε. Ο νεοναζισμός είμαστε εσείς κι εμείς – όπως στη γνωστή παράσταση του Πιραντέλο. Είμαστε εσείς, εμείς και τα παιδιά μας. Δεχόμαστε να ‘μαστε απάνθρωποι μπρος στους φορείς του AIDS, από άγνοια αλλά και τόσο «ανθρώπινοι» και συγκαταβατικοί μπροστά στα ανθρωποειδή ερπετά του φασισμού, πάλι από άγνοια, αλλά κι από φόβο κι από συνήθεια.
Και το Κακό ελλοχεύει χωρίς προφύλαξη, χωρίς ντροπή.
Ο νεοναζισμός δεν είναι θεωρία, σκέψη και αναρχία.
Είναι μια παράσταση. Εσείς κι εμείς.
Και πρωταγωνιστεί ο Θάνατος.

Τρίτη 10 Απριλίου 2012

ΠΑΣΧΑ ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ Ηθη -Έθιμα - Παραδόσεις

Η νηστεία τελειώνει αφού κόψαμε και το τελευταίο ποδαράκι της κυρά Σαρακοστής μπαίνουμε αισίως στη Μεγάλη Εβδομάδα, την Εβδομάδα των Παθών με την κορύφωση του Θείου δράματος.
Κάθε γωνιά της Ελλάδας γιορτάζει το Πάσχα με το δικό της μοναδικό τρόπο. Έθιμα και παραδόσεις ζωντανεύουν και πάλι τη μεγαλύτερη και πλουσιότερη, σε λαογραφικές εκδηλώσεις, γιορτή της χριστιανοσύνης, της άνοιξης, της ζωής.
Το Σάββατο του Λαζάρου, κανένας γεωργός δεν πήγαινε στο χωράφι του να εργαστεί, γιατί όπως πίστευαν, ό,τι έπιαναν θα μαραινόταν. Επιτρεπόταν μόνο η συγκέντρωση ξερών κλαδιών για το άναμμα των φούρνων τη Μεγάλη Εβδομάδα για το ψήσιμο των κουλουριών. Την ημέρα αυτή επίσης, σε ορισμένα σπίτια οι νοικοκυρές φτιάχνουν στριφτά κουλουράκια, "τα Λαζαράκια", συμβολίζοντας με τον τρόπο αυτό το σώμα του Λαζάρου που ήταν τυλιγμένο στο σάβανο.
Την Κυριακή των Βαΐων μετά το τέλος της θείας λειτουργίας μοιράζονται στους πιστούς σταυροί από βάγια και κλαδιά ελιάς σε ανάμνηση της υποδοχής του Χριστού στην Ιερουσαλήμ. Την ημέρα αυτή επιτρέπεται η κατανάλωση ιχθύος, εξ ου και η γνωστή ρήση «Των Βαγιών τρώνε ψάρι και κολιό και την άλλη Κυριακή τα κουλούρια στο σακί» .Όσοι όμως πρόκειται να κοινωνήσουν δεν τρώνε γι’ αυτό λένε, «μακάριος όποιος φάει και τρισμακάριος όποιος δεν φάει».Το ίδιο βράδυ μπαίνουμε και τυπικά στην Μεγάλη Εβδομάδα, αφού κατά τον εσπερινό τελείται η ακολουθία του Νυμφίου.
Ήδη από τα Μεγάλη Δευτέρα σε όλα τα σπίτια του χωριού επικρατεί αναβρασμός ,καθώς οι νοικοκυρές καθαρίζουν και ασβεστώνουν τα σπίτια τους. Στον εσπερινό της Μεγάλης Τρίτης ψέλνεται το τροπάριο της Κασσιανής και την Μεγάλη Τετάρτη ,στο Μεγάλο Ευχέλαιο όλοι πάνε στην εκκλησία για να «μυρωθούν».
Από το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης οι γυναίκες καταγίνονται με το ζύμωμα. Ζυμώνουν τα καλιτσούνια τα τσουρέκια και τις λαμπροκουλούρες. Την ίδια μέρα γίνεται και το βάψιμο των αυγών, παλιά η βαφή γινόταν με φυσικά χρώματα από λουλούδια (κόκκινη παπαρούνα) ή κόκκινα κρεμμύδια. Μάλιστα πάνω στα αυγά, πριν τα βάψουν, κολλούσαν και μικρά άνθη ή φύλλα και έτσι τα σχέδιά τους αποτυπώνονταν επάνω.
Τα Πασχαλινά κόκκινα αυγά, σύμφωνα με τον Kοραή, συμβολίζουν το αίμα των προβάτων με το οποίο οι Ιουδαίοι έβαψαν τις οικείες τους, για να αποφύγουν την "υπό εξολοθρευτικού Αγγέλου φθοράν". Κατ’ άλλους τα αυγά βάφονται κόκκινα είτε σε ανάμνηση του χυμένου αίματος του Χριστού από τη λόγχη του Ρωμαίου στρατιώτη είτε γιατί το χρώμα αυτό αποτελεί έκφραση χαράς λόγω της ερχόμενης άνοιξης και της Ανάστασης του Κυρίου.
Τη Μεγάλη Πέμπτη οι σύντεκνοι (νονοί) πηγαίνουν στους βαφτισιμιούς τους την λαμπάδα της Ανάστασης, το κουλούρι της Λαμπρής και κόκκινα αυγά .
Τη Μεγάλη Πέμπτη το βράδυ ψέλνεται η μακρά ακολουθία των Παθών με τα 12 Ευαγγέλια. Η αναπαράσταση της Σταύρωσης αποτελεί την κορυφαία και πιο συγκινητική στιγμή στην τέλεση του Θείου Δράματος. “Σήμερον κρεμάται επί ξύλου ο εν ύδασι την γην κρεμάσας”, ψάλλει ο ιερέας την ώρα που περιφέρει τον Εσταυρωμένο Ιησού στο ναό.
Παλιότερα γυναίκες και κορίτσια, έκαναν ολονυκτία στην εκκλησία, "φυλάγοντας και μοιρολογώντας το Χριστό" όπως συνήθιζαν να κάνουν για κάθε αγαπημένο τους νεκρό. Την επόμενη μέρα, οι ανύπαντρες κοπέλες αναλαμβάνουν να στολίσουν τον Επιτάφιο με γιρλάντες από λευκά λουλούδια, ώστε να είναι έτοιμος να δεχθεί το σώμα του Χριστού κατά την Αποκαθήλωση.


Η Μεγάλη Παρασκευή είναι ημέρα πένθους. Ακόμη και σήμερα πολλοί δεν στρώνουν καν τραπέζι τη Μεγάλη Παρασκευή και το γεύμα τους περιορίζεται σε ένα πιάτο ξύδι, όπου όλοι βουτούν το ψωμί και το γεύονται, συμμεριζόμενοι το Θείο Πάθος. Δεν τρώνε γλυκά για την αγάπη του Χριστού, που τον πότισαν ξύδι. Χοχλιοί βραστοί, χλωροκούκια και αγγινάρες είναι τα συνήθη φαγητά.Κανείς δεν πρέπει να πιάσει στα χέρια του σκούπα ή βελόνα, γιατί θεωρείται μεγάλη αμαρτία. Το βράδυ γίνεται ο Εσπερινός και η περιφορά του Επιταφίου..
Τα λουλούδια που παίρνουν οι πιστοί από τον Επιτάφιο θεωρούνται ευλογημένα και τοποθετούνται στο εικονοστάσι του σπιτιού. Παλιότερα, οι γυναίκες έφτιαχναν με αυτά φυλαχτά για τους ναυτικούς, ενώ ορισμένοι τα χρησιμοποιούσαν και σαν γιατρικό για τον πονοκέφαλο.
Από τις πιο όμορφες στιγμές αποτελεί η περιφορά του Επιταφίου στο χωριό, ο οποίος περνά από κάθε σπίτι προπορεύεται ο Σταυρός ακολουθούν ο παπάς, οι ψάλτες, η χορωδία νεαρών αγοριών και κοριτσιών ντυμένα στα μαύρα που ψάλλουν τα εγκώμια. Σε όλη τη διαδρομή οι πιστοί συνοδεύουν τον επιτάφιο, κρατώντας οι μεγαλύτεροι αναμμένα κεριά ενώ οι μικρότεροι κρατούν αυτοσχέδιους πυρσούς ή αναμμένους θάμνους «τους μπαλούβαρδους». Κάτω από τον επιτάφιο περνά όλη η οικογένεια, τρεις φορές, δέχονται και ανταλλάσουν ευχές με τον κόσμο που ακολουθεί και στη συνέχεια ακολουθούν και αυτοί την περιφορά. Η συγκινησιακή φόρτιση της βραδιάς, το φως από τ’ αναμμένα κεριά σε συνδυασμό με τις μυρωδιές από γιασεμί ,αγιόκλημα και θυμίαμα που αναδύονται μέσα από τα στενά σοκάκια προσδίνουν ένα αίσθημα χαρμολύπης και καθιστούν την ατμόσφαιρα μαγευτική.

Το Μεγάλο Σάββατο όλοι ετοιμάζονται για την Ανάσταση. Οι νοικοκυρές προετοιμάζουν το Αναστάσιμο τραπέζι. Συνήθως σούπα από κοτόπουλο. Η μαγειρίτσα που πολλοί συνηθίζουν τα τελευταία χρόνια δεν αποτελεί τοπικό έθιμο.
Οι νέοι του χωριού σπεύδουν να προμηθευτούν κλήματα για το κάψιμο του Ιούδα το βράδυ στην «πλάτσα» έξω από την εκκλησία, ενώ άλλοι ετοιμάζουν ένα προσομοίωμα του Ιούδα από παλιόρουχα και άχυρα. Παλιά που δεν υπήρχαν μεταφορικά μέσα τα παιδιά γύριζαν το χωριό κρατώντας και χτυπώντας ένα σήμαντρο φωνάζοντας «κλήματα για την Ανάστασηηηη!!!».Κάθε σπίτι προμήθευε τους ντελάληδες από ένα δεμάτι κλήματα τα οποία και συγκέντρωναν στην πλατεία.
Στα πλαίσια της προετοιμασίας για την Ανάσταση για τους πιτσιρικάδες ήταν και οι κατασκευή αυτοσχέδιων κροτίδων. Τα σκλαπατζίκια και οι τρακατρούκες έδιναν και έπαιρναν όλη την Μεγαλοβδομάδα. Το μόνο που χρειαζόταν ήταν μπαρούτι ( που ήταν άφθονο εκείνη την εποχή (κληρονομιά από το στρατόπεδο πυρομαχικών που είχαν οι Γερμανοί την κατοχή έξω από το χωριό στο Μουρί) και ορισμένα υλικά όπως χαρτί , φιάλες αεροζόλ κ.α
Η πιο εφευρετική κροτίδα ήταν το κλειδί με τα σπίρτα. Στο πίσω μέρος του θηλυκού κλειδιού, έμπαινε η εύφλεκτη ουσία από τρία ή τέσσερα σπίρτα και την κάλυπταν με ένα μεγάλο καρφί, τοποθετώντας το κεφάλι του καρφιού μέσα στην υποδοχή του κλειδιού. Κρατώντας το κλειδί και το καρφί δεμένα από τις άκρες μικρού σπάγκου, χτυπούσαν το κλειδί στον τοίχο, από την πλευρά που είχε τοποθετηθεί το καρφί. Η πρόσκρουση προκαλούσε ανάφλεξη του υλικού από τα σπίρτα, με αρκετό κρότο.
Αργά το βράδυ , λίγο πριν τα μεσάνυκτα οι καμπάνες της εκκλησίας ηχούν εύθυμα καλώντας τους πιστούς να προσέλθουν στην Αναστάσιμη λειτουργία. Η φωτιά έξω απ’ την εκκλησία έχει ανάψει και ο Ιούδας έχει ήδη παραδοθεί «στο πυρ το εξώτερον», ενώ παντού ακούγονται κρότοι από τις κροτίδες. Όλες οι οικογένειες σιγά σιγά φορώντας τα πασχαλινά τους ρούχα και τα παιδιά με τις λαμπάδες έρχονται στην εκκλησία. Οι περισσότεροι στοιβάζονται μπροστά στην πόρτα του ιερού, για να πάρουν από το χέρι του ιερέα το Άγιο Φως. Σε λίγο τα φώτα κλείνουν μετά από σχετικά σύντομη δοξολογία ο ιερέας εξέρχεται της κεντρικής θύρας ψάλλοντας το «δεύτε λάβετε Φως».Στη συνέχεια εξέρχονται με αναμμένα τα κεριά με το Άγιο Φως από την εκκλησία και γίνεται λιτάνευση της Αναστάσιμης εικόνας. Η προσμονή είναι μεγάλη, σε λίγο μετά την ανάγνωση του ιερού Ευαγγελίου, ο ιερέας ψάλλει το Χριστός Ανέστη, ακολουθεί καταιγισμός από πυροτεχνήματα και κροτίδες, όλοι αγκαλιάζονται και ασπάζονται ο ένας τον άλλο λέγοντας οι μεν «Χριστός Ανέστη» και οι άλλοι αποκρίνονται «Αληθώς Ανέστη».Σιγά σιγά οι περισσότεροι αποχωρούν για τα σπίτια τους. Με ένα κερί ή φαναράκι μεταφέρουν το Αγιο Φως στο σπίτι τους αμίλητοι, πιστεύοντας ότι έτσι θα γίνει κάτι καλό στο σπιτικό τους ή ότι έτσι θα φύγουν οι δαίμονες. Στην είσοδο του σπιτιού σχηματίζουν ένα σταυρό και ανάβουν το καντήλι στο εικονοστάσι.
Όλη η οικογένεια μαζεύεται γύρω από το πασχαλινό τραπέζι, τσουγκρίζοντας κόκκινα αυγά, τυχερός είναι αυτός που θα καταφέρει να σπάσει τα αυγά των άλλων χωρίς να σπάσει το δικό του. Η οικοδέσποινα σερβίρει τη σούπα με κοτόπουλο και καλιτσούνια.


Την Κυριακή του Πάσχα μετά την δεύτερη Ανάσταση όλη η οικογένεια μαζί με συγγενείς και φίλους μαζεύεται στο πασχαλινό τραπέζι. Παλιά το Πάσχα δεν σούβλιζαν αρνί, απλά έσφαζαν ένα σφακτό, ρίφι ή αρνί και μ' αυτό έκαναν διάφορα φαγητά (οφτό, βραστό, κοκκινιστό, αυγολέμονο).
Ένα έθιμο από την Τουρκοκρατία
Στο Βενεράτο παλιότερα υπήρχε το έθιμο, όλοι οι κάτοικοι του χωριού να μαζεύονται στην πλατεία «πλάτσα»μετά την δεύτερη Ανάσταση, κρατώντας ο καθένας ότι είχε ετοιμάσει στο σπίτι του και να γιορτάζουν όλοι μαζί το Πάσχα.
Σύμφωνα με μαρτυρίες των κατοίκων του χωριού το έθιμο ξεκίνησε κατά τα ύστερα χρόνια της Τουρκοκρατίας στην Κρήτη με διάφορες εκδοχές. Η μια εκδοχή αναφέρει ότι Τούρκοι από τα Τουρκοχώρια Γαλένι, Καλού κ.α ,έρχονταν στο χωριό και παρενοχλούσαν τις κοπέλες και να προπηλακίζαν όποιον έβρισκαν στο δρόμο τους. Οι νέοι Βενερατιανοί μη μπορώντας να ανεχτούν άλλο αυτή την κατάσταση, τους έστησαν ενέδρα και τους ξυλοκόπησαν διώχνοντας τους από το χωριό. Φοβούμενοι όμως αντίποινα, μετά την λειτουργία της Δεύτερης Ανάστασης μαζεύτηκαν όλοι στην πλάτσα πίνοντας και γλεντώντας ,αναμένοντας τα χειρότερα. Τελικά οι Τούρκοι όχι μόνο δεν τόλμησαν να προβούν σε αντίποινα, αλλά ούτε ξαναενόχλησαν τους κατοίκους. Έτσι από τότε καθιερώθηκε κάθε χρόνο όλο το χωριό μονιασμένο να γιορτάζει το Πάσχα στην πλατεία.
Η δεύτερη εκδοχή αναφέρει ότι ο αγάς της περιοχής δεν επέτρεπε στους χριστιανούς κατοίκους να σημαίνουν τις καμπάνες και να εκκλησιάζονται. Κάποια στιγμή ο γιος του αγά αρρώστησε βαριά και ζήτησε από τους χριστιανούς να προσευχηθούν γι’ αυτόν λέγοντας – Αν ο δικός σας θεός είναι καλύτερος από τον δικό μου, ας γιατρέψει το γιο μου. Την επόμενη μέρα ο γιος του αγά ήταν καλύτερα. Τότε ο αγάς από την χαρά του προσκύνησε τις εικόνες του Αη Γιώργη και της Παναγίας και έδωσε εντολή να χτυπήσουν τις καμπάνες. Μάλιστα έδωσε αρκετά βαρέλια λάδι για να αποπερατωθεί η εκκλησία της Ευαγγελίστρας που εκείνο τον καιρό κτιζόταν. Επειδή εκείνη την ημέρα συνέπεσε να είναι Πάσχα, έστησε γλέντι στην πλατεία του χωριού παραχωρώντας σφαχτά στους κατοίκους και γιόρτασε κι αυτός μαζί τους.
Το έθιμο αυτό διατηρήθηκε μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του 60. Τα τελευταία χρόνια ο Πολιτιστικός Σύλλογος Βενεράτου αναβιώνει το έθιμο με μεγάλη επιτυχία.
Αντί Επιλόγου
...σας παραθέτω ένα όμορφο απόσπασμα από το http://sotiriapsixis.blogspot.com  που μ' άρεσε,

Το Πάσχα για όλους είναι καταιγισμό από αναμνήσεις .Νοσταλγικά σκιρτήματα της μνήμης που σαν τα χελιδόνια επιστρέφει στα πιο ευλογημένα λημέρια της .
Κάποτε-κάποτε βέβαια ανοίγουμε αυτό το σεντούκι με τις θύμισες και μέσα του δεν βρίσκουμε τίποτα το ουσιαστικό …μα κοπιαστικές μεγάλες εβδομάδες ,με πολύβουη ατμόσφαιρα και ατέλειωτες ετοιμασίες… Αλήθεια πόσα χωρά αυτό το σεντούκι ! Κι όμως είναι εντελώς άδειο ….Το κλείνω αμέσως ελπίζοντας πως κάποτε …όταν το ξανά ανοίξω θα το βρω ξέχειλο από νοήματα που ασύγκριτα γεννά κάθε ξεχωριστή μέρα αυτής της όντως Μεγάλης Εβδομάδας . Υπομονή , Πίστη , Συντριβή μετανοίας , Αγάπη καρτερική , Ταπείνωση αδελφική , Συγχώρεση …Όλα τα πολύτιμα διαμάντια που θα κυλήσουν μόλις ακουστεί το «Εξέδυσάν με» , όταν ο Πέτρος ξανά κλάψει πικρά την άρνησή του , όταν ο Κύριος θα συγχωρέσει τους σκληρούς σταυρωτές του , όταν Εκείνος χαρίζοντας την αιώνια ελπίδα σε όλα τα παιδιά του θα υποσχεθεί τον Παράδεισο στον Όσιο Ληστή. Και έπειτα η ανείπωτη χαρά του κενού μνημείου !!!
Τέτοιους θησαυρούς προσεύχομαι να αντικρύσω όταν μετά από καιρούς θα αναζητώ της μνήμης μου τα φυλαχτά…Όλοι τους σμιλεύονται μέσα σε κάθε Εκκλησιά . Μεγάλη μια ενορίας πόλης , μικρής ενός φτωχού εγκαταλελειμμένου για όλον τον υπόλοιπο χρόνο χωριού …μέσα σε ένα καθολικό Μοναστηριού με αδιαλείπτως προσευχητικές ψυχές μοναστών και μοναζουσών που συμπορεύονται και ανεβαίνουν τον αγιασμένο ανήφορο του Γολγοθά βοηθώντας ως σύγχρονοι Σίμωνες ,τον εξαθλιωμένο από το μαρτύριο Χριστό …και αναστένονται μαζί Του αφήνοντας πίσω τους του θρήνου τον καιρό…


ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ - ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ !!!

Κυριακή 1 Απριλίου 2012

Ω γλυκύ μου έαρ





Άνοιξε τα παράθυρα
Να δεις τον κόσμο ανθισμένο
Μ’ όλες τις παπαρούνες του αίματός μας
να μάθεις να χαμογελάς.
Γιάννης Ρίτσος





Την άνοιξη αν δεν τη βρεις τη φτιάχνεις.
Και ή πας να παίξεις τρικυμία ή πνίγεσαι.

                                              Ο. Ελύτης


Κείνο που σου προσάπτουνε τα χελιδόνια
Είναι η Άνοιξη που δεν έφερες
                                                                                                                          Ο. Ελύτης 


Ρώτησαν την αμυγδαλιά, αν υπάρχει Θεός
και η αμυγδαλιά άνθισε ...
   
Ν. Καζαντζάκης


Άνοιξη θρύψαλο μενεξεδί
Άνοιξη χνούδι περιστέρας
Άνοιξη σκόνη μυριόχρωμη  
                                                                                                                                                               Ο. Ελύτης


Μπορείς να κόψεις όλα τα λουλούδια, αλλά δε
μπορείς να εμποδίσεις την Άνοιξη να 'ρθει.
Pablo Neruda


Απ’ την άνοιξη, που εγύρισε,
ουρανός και γης ευφράνθη,
Πιέτρο Μεταστάζιο


Της παπαρούνας τον ανθόΝα μην τον εμυρίσειςΓιατί σε μένα μάτια μουΜια μέρα θα γυρίσεις                                                                                                                                                                  Μ.Πασχαλίδης


Λιγοστά πράσινα φύλλα γύρω στις σκουριασμένες πέτρες το κόκκινο χώμα κι ασπάλαθοιδείχνοντας έτοιμα τα μεγάλα τους βελόνιακαι τους κίτρινους ανθούς

Γ.ΣΕΦΕΡΗΣ

Άνθη της πέτρας μπροστά στην πράσινη θάλασσα
με φλέβες που μου θύμιζαν άλλες αγάπες
γυαλίζοντας στ' αργό ψιχάλισμα

Γ.ΣΕΦΕΡΗΣ

Τρίτη 31 Ιανουαρίου 2012

ΧΕΙΜΩΝΙΑΤΙΚΟ ΤΟΠΙΟ

Το κρύο ζύγωσε για τα καλά αυτές τις τελευταίες μέρες του Γενάρη. Η θερμοκρασία έχει κατέβει αισθητά και η ατμόσφαιρα έχει παγώσει.Το χιόνι έχει ντύσει το γειτονικό" Κουδούνι" και έχει πασπαλίσει τις Ασιτιανές πλαγιές μέχρι τον  Άγιο Παντελεήμωνα. Χιονιάς με τα όλα του. Βροχή κρύο χιονόνερο όλα μαζί συνταιριάζουν τη συνταγή για μια καλή χιονιά..
-Λέτε να το στρώσει τελικά ;
- Αν έχει .....φιλότιμο, μου απαντά ο φίλος μου ο Μανώλης.από τα Κεράσα.
 Οι καμινάδες από τα τζάκια και τις ξυλόσομπες στα γύρω χωριά της Παλιανής αχνίζουν ασταμάτητα. Φέτος με την κρίση που λεφτά για πετρέλαιο, οι περισσότεροι ξαναγύρισαν στις παραδοσιακές μεθόδους πυροστιάς, μέχρι και τα μαγκάλια ξαναβγήκαν στην επιφάνεια..
Στους δρόμους η κίνηση λιγοστή. Μερικοί ατσελέγοι (σπουργίτια) πεταρίζουν βιαστικά ψάχνοντας να βρουν κανένα ψίχουλο ή σπόρο της τελευταίας στιγμής.
Στα καφενεία τα γεροντάκια πίνουν ζεστά βραστάρια  και κονιακάκι για να ζεσταθούν και αναπολούν ιστορίες για άλλες εποχές, για άλλες κρίσεις ( άραγε πόσες κρίσεις έχουνε δει τα μάτια τους ;) χλευάζοντας τους καλομαθημένους νεώτερους που ζουν μέσα στην ανασφάλεια και την αβεβαιότητα του σήμερα.
- Νέοι σου λένε, κατέχετε μωρέ σεις ηντά θα πει πείνα , δυστυχία, κακουχία ; Εμείς δυό πολέμους περάσαμε και πάλι εσταθήκαμε στα πόδια μας,.... λέει ο μπάρμπα Χρήστος σηκώνοντας το χέρι του για  να δώσει περισσότερη έμφαση σ' αυτά που έλεγε.
- Εσείς ετσά είχατε μάθει μπάρμπα. μα εδά οι εποχές και οι απαιτήσεις έχουνε αλλάξει, εμάθαμε αλλιώς και μεις και τα κοπέλια μας.... τον αντικρούει δικαιολογημένα ένας νεώτερος.
 Πιο πέρα μια παρέα "καλομαθημένοι"  νεόκοποι, πίνουν ρακί με οφτές πατάτες και ελιές, κάνοντας πειράγματα μεταξύ τους
- Εβίβα και όποιος δε μας αγαπά να καβαλικεύει το μελίτακα  και τα πόδια του να μην ακουμπούνε χάμε!!
- Άντε μωρέ να χιονίσει μπας και δούμε κιαμιά άσπρη μέρα στη ψυχή μας !!!
- Να ψοφήσουν και τα μικρόβια που μας ταλαιπωρούνε, συμπληρώνει με νόημα και ο τρίτος.
 Κι επειδή δεν ξέρω αν έχει φιλότιμο να χιονίσει τελικά ή θα μας αφήσει  με τη γεύση της προσμονής αποφάσισα να δημοσιεύσω ορισμένες φωτογραφίες του Μένου από άλλες χιονιές στο χωριό.







Άντε και καλή χιονιά....ανε ΄χει φιλότιμο...... μπας και δούμε καμιά άσπρη μέρα στη ψυχή μας !!!